Kulağa biraz kıyamet senaryosu gibi geliyor olabilir ama maalesef gerçek: 19 Haziran 2025’te yayımlanan bir araştırma, küresel karbon bütçesinin mevcut emisyon hızında yaklaşık 2 yıl içinde tükenebileceğini ortaya koydu. Bilim insanları, dünyamızın 1,5 derece ısınma sınırını aşmamak için elinde kalan karbon bütçesinin sadece 2 yıl yeteceğini söylüyor. Yani bugünkü hızla atmosfere salmaya devam ettiğimizde, sadece 2 yıl içinde bu kritik sınırı aşacağız. Sonrası mı? İşte orası pek iç açıcı değil…
“Karbon Bütçesi” Ne Demek?
Şöyle düşünün: Dünya’nın bir karbon “cüzdanı” var ve bu cüzdanda sınırlı sayıda “emisyon hakkı” duruyor. Eğer bu hakları çok hızlı harcarsak, sonunda cüzdan boşalıyor ve ısınmayı artık durdurma şansımız kalmıyor.
Bu bütçe, özellikle 1,5 dereceyle sınırlandırılmış küresel ısınma hedefi için kritik. Yani “iklim krizini kontrol altında tutmak istiyorsak, şu kadar daha karbon salabiliriz” diyorlar.
Bilim insanlarının son verilerine göre bu hak 80 ila 130 milyar ton CO₂ civarında. Ve biz her yıl zaten 53–54 milyar ton civarında salıyoruz. E hâl böyle olunca, 2–3 yıla bu iş çıkmaza giriyor.
Peki, 1,5 Dereceyi Geçersek Ne Olacak?
İşte burası daha da önemli. Çünkü bu sadece bir rakam değil. 1,5 dereceyi geçtiğimizde:
Sıcak hava dalgaları artıyor, daha çok orman yanıyor
Seller, fırtınalar daha şiddetli geliyor.
Buzullar daha hızlı eriyor, deniz seviyeleri yükseliyor.
Tarım etkileniyor, su kaynakları azalıyor, hastalıklar yayılıyor.
Kısacası, bizim ve diğer canlıların hayatı giderek zorlaşıyor.
Üstelik bu etkiler “bugün karbon saldım, yarın başımıza geldi” gibi olmuyor. Atmosferdeki değişim biraz gecikmeli çalışıyor. Yani bugün yapılan her salım, yıllar içinde bize geri dönüyor.
Neden Hâlâ Harekete Geçilmiyor?
Bunu gerçekten hepimiz soruyoruz: Madem bilim insanları yıllardır bağırıyor, neden hâlâ kömür kullanılıyor, neden dev petrol şirketleri faaliyetlerine devam ediyor?
Cevap karmaşık ama net: Kısa vadeli ekonomik çıkarlar, siyasi kararsızlıklar ve sistemin yavaşlığı… Ama bu bahaneyi bizler kabul etmek zorunda değiliz.
Ne Yapmak Gerek?
Korkutucu olan kısmı söyledik, şimdi umut tarafına bakalım. Çünkü hâlâ geç değil. Bilim insanları diyor ki:
Fosil yakıtları terk edin.
Yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandırın.
Ağaçlandırın, ormanları koruyun.
Enerji tasarrufu yapın.
Tüketim alışkanlıklarını değiştirin.
Ve evet, bu sadece devletlerin değil, bizlerin de yapabileceği şeyler. Her alışverişimiz, her ulaşım tercihimiz aslında bir etki yaratıyor.
Özetle: Bu 2 Yıl Çok Kritik
Belki “2 yıl sonra 1,5 dereceyi geçince her şey bitecek” gibi bir tablo yok. Ama bu eşik geçildiğinde işler daha hızlı, daha sert ilerlemeye başlıyor. Yani hâlâ şansımız var ama bu şansı kullanmak için artık “Bir ara yaparız” diyemeyiz.
İklim krizi, gelecekteki bir sorun değil. Zaten içindeyiz. Ve bu gidişatı durdurmak için elimizdeki zaman kum saatindeki son taneler kadar az.
Unutmayın, değişim yukarıdan aşağıya olur ama aşağıdan gelen baskı da her şeyi hızlandırabilir. Biz ne kadar çok ses çıkarırsak ne kadar çok bilinçlenirsek, karar alıcılar da o kadar hızlı adım atmak zorunda kalır.
Ve inanın, 1,5 dereceyi aşmamak için verilen mücadele, sadece buzulları değil, hayatlarımızı da kurtaracak.
Kaynaklar
The Guardian (18 Haziran 2025) “Only two years left of world’s carbon budget to meet 1.5C target, scientists warn” https://www.theguardian.com/environment/2025/jun/18/only-two-years-left-of-world-carbon-budget-to-meet-15c-target-scientists-warn-climate-crisis
AP News (18 Haziran 2025) “Scientists warn greenhouse gas accumulation is accelerating and more extreme weather will come” https://apnews.com/article/climate-change-carbon-budget-extreme-weather-2025
Financial Times (Haziran 2025) “Earth set to exhaust ‘carbon budget’ within 3 years as Paris hopes fade” https://www.ft.com/content/bbf86ec6-928e-444b-b4c4-0c4837119ab9
Global Carbon Budget 2023 Raporu Yıllık küresel karbon emisyon verileri ve kalan bütçe tahminleri https://www.globalcarbonproject.org/carbonbudget/
IPCC (Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli), 2023–2025 Özet Raporları Sıcaklık senaryoları, karbon bütçesi, etkiler ve azaltım önerileri https://www.ipcc.ch
United Nations Climate Change (UNFCCC) Paris Anlaşması hedefleri ve ilerleme durumu https://unfccc.int/process-and-meetings/the-paris-agreement/the-paris-agreement
Earth System Science Data “Indicators of Global Climate Change 2024: annual update of key indicators of the state of the climate system and human influence” https://essd.copernicus.org/articles/17/2641/2025/