Cins Hayvanların Cins Acıları
Yaşam
Çantaya sığacak kadar minik köpeklerin, kıvrık kulaklı ve tüy yumağı kedilerin ortak özelliği nedir desek muhtemelen evin neşe kaynağı olmaları derdiniz. Peki bu tatlılığın ardında kalan gerçekleri biliyor musunuz? Bu yazımızda cins hayvanların üretimi ve sevimli olmak adına yaşam boyu çektikleri acılardan bahsedeceğiz.
Hayvan Islahı Nedir?
Hayvan ıslahı bir popülasyonda belli bireylerde gözlenen özelliklerin (veya özelliğin) sürekliliğini sağlamayı amaçlar. Bu amaçla istenen nitelikteki dişi ve erkek seçilerek çiftleştirilir. İlgili özelliğin daha da baskın olması için uygulamaya yeni nesillerde de devam edilir ve bir önceki nesle göre nitelik artışı gözlenir.
Ev hayvanlarının yapay seçilimi genellikle tüy miktarı ve rengi, vücut şekli ve boyutu, göz rengi vb. gibi dış görünüşle ilgilidir. Bu gibi “müşteri” isteklerine uygun üretim (!) yaparak para kazanmayı amaçlayanlar tam 336 tane köpek ve 70 kedi ırkının oluşmasına sebep oldular.
70 kedi ırkı aslında 2 vahşi kediden türemiştir: Afrika yaban kedisi (Felis silvestris lybica) ve Avrupa yaban kedisi (Felis silvestris silvestris). 336 köpek ırkıysa 12-14 bin yıl önce bugünkü Hindistan’nın yakınında yaşayan bir Bozkurt türünden (Canis lupus pallipes) türemiştir.
Haddini Aşan Islah Çalışmaları
Vahşi hayvanlar damızlık olmaları için doğadan alınıp kapalı alanlarda tutulur. Normal şartlarda çiftleşmeyen hayvanlar buna zorlanır. Zorlama sonucu evcil hayvanlar kendisinden daha güçlü ve büyük vahşi hayvanlardan gelebilecek tehlikelere karşı savunmasız bırakılır. Bu çiftleştirmelerden doğan ilk nesiller genellikle evde bakım için fazla vahşidir ve satılmazlar. Tutsak olarak yaşatılır veya deneylerde kullanılırlar.
Yapay seçilimle oluşturulan evcil hayvan ırkları genellikle belli sayıda kurucu hayvana dayanır. Bu da ırkların içinde akrabalığın ve sınırlı genetik varyasyonun görülmesine neden olur.
Seçici yetiştirme sonucunda uçlarda görülen özellikler ortaya çıkar. İrlanda Kurt Köpeği gibi çok uzun (> 71 cm), Boerboel gibi çok ağır (50-80 kg), Chihuahua gibi çok küçük (20 cm) ve Greyhound gibi çok hızlı köpekler (17,5 m/sn) bunlardan bazılarıdır. Sınırlı genetik çeşitlilik ve akrabalı yetiştiricilik sadece “sevimli” özelliklere değil çeşitli sağlık sorunlarına da sebep olur.
Sevimli Olmak için Çekilen Acılar
Yapay ya da ticari seçilimin çok ileri götürülmesi sonucunda köpeklerde görülen çeşitli sağlık sorunları:
● Bulldog gibi köpeklerde kat kat deri kıvrımları arasında iltihaplanma görülebilir.
● Pekinese ve Chihuahua gibi kafatası çok küçük olduğundan gözlerin fırlama riski vardır.
● Dachshund gibi uzun sırt ve boyun intervertebral disk hastalığına yol açabilir.
● Alman Çoban Köpeği gibi eğimli sırt, kalça sorunlarının habercisidir.
● Boxer ve Bulldog gibi üst çenenin daha kısa olması yemek yemeyi ve nefes almayı güçleştirebilir.
● Basset Hound gibi çok uzun kulaklar sıklıkla görülen kulak enfeksiyonlarına neden olabilir.
Standartlaştırılmış kedi ırklarında görülen bazı sağlık sorunları:
● İran Kedisi ve alt türlerinde görülen basık yüz, çene fonksiyonlarını kısıtlar. Küçük burun delikleri ve uzun yumuşak damak, solunum problemlerine yol açabilir.
● Basık yüzlü kedilerde göz kapakları zor kapandığı için kornea dış etkilere maruz kalabilir. Sürekli akan gözyaşı yüzde kalıcı izlere ve yaralara neden olabilir.
● İran Kedisi türlerinde ve Bengal’larda körlükle sonuçlanan retina atrofisi görülebilir.
● Scottish Fold’un kıvrık kulakları, ömürlük şiddetli ağrılara sebep olan osteoartrit hastalığıyla ilişkilidir.
● Sfenks kürksüz olduğu için kolayca yaralanabilir ve güneş yanıkları oluşabilir. Normalde kürkü koruyan salgılar mantar enfeksiyonlarına neden olabilir.
● Sfenks, Bengal’lar ve İran Kedisi türlerinde kalp duvarlarının kalınlaşması yaygındır.
Ticari kazanç uğruna hayvanların yaşadıkları acılara son vermek için cins hayvanları satın almayın! Özellikle cins hayvan istiyorsanız barınaklara terk edilen, biraz sevgi ve ilgiye aç hayvanları sahiplenin! Acıya değil sevgiye yatırım yapın!