Elektrikli ve Hibrit Araçlar Gerçekten Çevre Dostu mu?

Elektrikli araba modelleri fosil yakıtlı araçlara kıyasla daha çevre dostudur. Elektrikli otomobillerde zararlı atık maddelerin salınmasını sağlayan egzoz olmasa da bu tür araçlar da çevre açısından tamamen sürdürülebilir değildir. Örneğin, pilin üretimi sırasında çok fazla CO2 salınır ve yeşil olmayan elektrik üretimi söz konusu olabilir. Çünkü pek çok tamamen elektrikli araç “sıfır emisyon” etiketi taşısa da bu iddia tam olarak doğru değildir.

Modern araç pillerinin yapımında kullanılan lityum, kobalt ve nikel gibi mineraller ve bu malzemeleri çıkarmak, yüksek sıcaklıklarda işlemek için fosil yakıtların kullanılması gerekir. Bu nedenle örneğin, Tesla Model 3'te kullanılan 80 kWh lityum-iyon pili oluşturmak için 2,5 - 16 metrik ton CO2 salınır. (1) Hibrit araçlar ise elektrikli araçlara geçiş sürecinde oldukça yararlı olsa da fosil yakıt ve elektriği bir arada kullanır. Bu nedenle elektrikli ya da hibrit araçların çevre dostu olduğu tartışmaya açık bir konudur. Ancak burada önemli olan elektriğin yeşil olarak üretilebilmesi (rüzgar, su gibi enerjiler ile) ve fosil yakıt tüketiminden daha çevreci ve sürdürülebilir olmasıdır.

Elektrikli Araç Nedir? Nasıl Çalışır?

Elektrikli araçların en belirgin özelliği, benzin ya da dizel yakıt yerine şarj olabilen bataryalarla çalışmasıdır. Elektrikli bir aracı çalıştırdığımızda, pilden gelen enerji elektrik motorunu döndürmek için kullanılır. Pedalı veya freni bıraktığımızda ise bunun tersi gerçekleşir, elektrik motoru bir dinamoya dönüşür. Enerjiyi geri alır ve pilde depolar. Kısaca motorun çalışması için yakıt yerine elektrik gereklidir. Bununla birlikte elektrikli araçların enerji tüketimi tıpkı benzinli araçlar gibi birçok faktöre bağlıdır. Sadece pil kapasitesi değil, aynı zamanda elektrik motorlarının verimliliği, arabanın ağırlığı, sürüş hızı (şehir trafiği / otoyol) ve aerodinamik enerji tüketimini etkiler.

Elektrikli Araçların Çevresel Avantajları Nelerdir?

Elektrikli araçlar daha pratik bir kullanım ve daha az atık oluşturduğu için tercih edilir. Söz konusu sürdürülebilirlik ve emisyonlar olduğunda da ön plandadır. Çünkü Avrupa Çevre Ajansı'nın raporuna göre 2019 yılı verileri AB'nin toplam CO2 emisyonlarının yaklaşık dörtte biri ulaşım kaynaklıdır. Karayolu ulaşımı ise bu emisyonun %71,7'sinden sorumludur. (2) Kısaca toplu taşıma araçları ve otomobiller emisyonların büyük bir kısmını oluşturur. Elektrikli araçlar da bu emsiyonun azalmasına büyük katkı sağlar.

Benzinli bir arabanın çevresel etkisinin büyük çoğunluğu arabanın üretiminden değil, yakılan fosil yakıtlardan kaynaklıdır. Bunun için elektrik, fosil yakıta göre daha yeşil bir enerji kaynağıdır. Elektrikli otomobillerin fabrika tarafından belirtilen özelliklerine baktığımızda CO2 emisyonu değerlerinde kilometre başına "0 gram" görürüz. Dolayısıyla doğrudan emisyon yoktur ancak dolaylı emisyon vardır. Çünkü elektrik üretimi de emisyona neden olur. Ancak elektrikli otomobilleri şarj ederken yeşil elektrik kaynakları kullanıldığında oldukça çevre dostu olduğunu söyleyebiliriz.

Hibrit Araç Nedir? Nasıl Çalışır?

Hibrit araçlar, kısmen elektrikle kısmen de yakıtla çalışan arabalardır. Çünkü motor bölmesinde iki farklı motor bir aradadır. Bazı modellerin fişi vardır (tak-çıkar hibritler ve menzil uzatıcılar), diğerlerinin ise frenleme sırasında açığa çıkan enerjiyle şarj olan küçük bir elektrik motoru vardır (örneğin Toyota Prius). En iyi yanı ise bazı modellerinde yer alan akünün, sürüş sırasında içten yanmalı motor aracılığıyla şarj edilmesidir. Yani bu arabayı şarj etmek için elektrikli araç şarj istasyonu aramaya gerek yoktur. Prize takarak şarj edilen tam hibrit araçlarda ise daha büyük bir batarya vardır ve sadece elektrikle çalışabilirler.

Hibrit Araçlar Çevreye Yararlı mı?

Hibrit araba seçeneklerinin normal benzinli veya dizel araçlara kıyasla birçok avantajı vardır. Çünkü daha az karbondioksit (CO2), nitrojen oksit (NOx) ve partikül madde yayarlar. Elektrikli araçlarda olduğu gibi frenleme sistemi ve motordan kaynaklı partikül yayılımı oldukça azdır. Hibridizasyon, yakıt tüketimini ve dolayısıyla egzozdaki kirletici emisyonları da azaltır. Tüketimdeki azalma, mikro hibridizasyon için %10'dan; normal hibritlerde %50'ye ve hatta prizli hibritlerde %100'e kadar değişebilir.

Hibrit ya da elektrikli araç olması fark etmeksizin her model, fosil yakıt kullanan araçlara göre oldukça çevre dostudur. Çünkü henüz üretimde olmasa bile kullanım esnasında hem CO2 sakılını durur hem de partikül kirleticiler açığa çıkmaz. Bu nedenle yeni araç alımlarınızda ve kiralamalarınızda elektrikli ve hibrit araçların doğaya etkilerini gözden geçirebilir, çevre dostu bir kullanım için uygun tercihler yapabilirsiniz.

Kaynaklar

https://www.normreeves.com/how-do-hybrid-and-electric-cars-help-the-environment/ 

https://www.treehugger.com/electric-vs-plug-in-hybrid-5197746