Güzel Parfümlerin Kötü Kokan Gerçekleri
Kişisel Bakım
“Deterjan, yumuşatıcı, mum, kişisel bakım ürünleri ve deodorantların ortak noktası nedir?” Desek pek çoğunuz “parfüm” derdiniz. Parfüm, farklı şekil ve etiketlerle hayatımızın neredeyse her alanında bulunur. Yaygın olarak “Doğanın kokusu…” şeklinde tanıtılan ürünlerin ne kadar doğal olduğunu hiç düşündünüz mü? Bu yazımızda parfüm kokusunun bastırdığı gerçekleri inceleyeceğiz.
Neden Yapay Koku Tercih Ediliyor?
Çeşitli ürünlerde parfüm kullanılmasının temel olarak iki nedeni vardır: Kötü kokan diğer kimyasalları maskelemek ve iyi hissettiren güzel kokusuyla müşteri kazanmak. Bu amaçla genellikle sentetik kokular tercih edilir. Çünkü doğal kokuların dayanma süresi 1-2 yıl iken sentetik kokular 5 yıla kadar dayanabilir. Uzun raf ömrü markaların karı açısından önemlidir. Ancak yapay kokuların içeriği gizemini koruyor.
Güzel kokan herhangi bir ürünün etiketini hiç incelediniz mi? İçindekiler bölümünde yalnızca parfüm veya koku yazar. Bunların üretiminde kullanılan kimyasallar yazmaz. Çünkü 1966 tarihli Adil Paket ve Etiketleme Yasası’na göre kokunun formülü ticari sırdır. Bu nedenle içeriğinin yazılması yasal olarak gerekli değildir. Parfümdeki “ticari sır” kalkanı üreticilerin maliyeti daha az olan kimyasalları kullanmasına imkan tanır. Çevre Çalışma Grubu'na (EWG) göre parfüm içeren bir üründe etikette listelenmeyen yaklaşık 14 kimyasal bulunur. Bunun ne kadar sağlıklı olduğu ise tartışma konusu.
Sağlık Açısından Sentetik Parfümler
Uluslararası Koku Birliği (IFRA) tarafından yayınlanan 2022 Transparency List (Şeffaflık Listesi) içinde, ismi gizlenen firmaların, parfüm üretiminde hangi bileşenleri kullandıkları yazıyor. Buna göre diğer kokuların maskelenmesi için 3.224, kokunun işlevselliğini ve/veya dayanıklılığını desteklemek için 395 adet kimyasal madde kullanılıyor. Sonuç olarak toplamda 3.619 adet kimyasalı farklı oranlarda kullanan bir parfüm endüstrisi var. Bu kimyasallar arasında hem canlıların sağlığı hem de çevre açısından tehlikeli olan şu maddeler de bulunuyor:
- Stiren, metil öjenol, piridin ve BHA gibi kanserojenler
- Ftalatlar, lilial ve nonilfenol gibi üreme toksinleri
- Ksilen ve fenol gibi nörotoksik maddeler
- Linalool, heksil sinnamal, geraniol ve HICC gibi cilt alerjenleri
Bu bilgiler karşısında insanın aklına “İnsana ve doğaya bu kadar zarar veren maddeler nasıl kullanılabiliyor, kimse teftiş etmiyor mu?” Soruları geliyor. Aslında denetleniyor daha doğrusu bozacıyı şıracı denetliyor.
Parfüm Endüstrisinin “Özel” Müfettişleri
Koku endüstrisi büyük ölçüde kendi kendini kontrol eder. Koku Malzemeleri Araştırma Enstitüsü (RIFM), Uluslararası Koku Birliği’nin (IFRA) araştırma koludur. Bu iki kurum birlikte çalışarak parfüm kimyasallarının kullanımına ilişkin kendi yönergelerini oluşturur. RIFM'nin “bağımsız” uzmanları sektör tarafından seçilir. RIFM personeli kendi seçtiği kokuların içeriklerini inceler.
Çevresel Çalışma Grubu tarafından yürütülen bir araştırma, parfümlerde sıklıkla bulunan stok içeriklerin yalnızca %34'ünün toksisite açısından test edildiğini tahmin ediyor. IFRA, 100’den fazla farklı koku bileşeni için yasaklar ve kısıtlamalar koyduğunu belirten standartlar yayınlıyor. İşin en kötü tarafı bu standartlara uymak tamamen isteğe bağlı.
Parfümü Seviyorum Ne Yapmalıyım?
Kokular sakinleştirici olabilir hatta kendimizi daha temiz hissetmemizi sağlayabilir. Fakat “temizliğin kokusu” tamamen yanlış bir bilgidir. Koku kimyasalları bir ürünün daha iyi temizlik performansı göstermesini sağlamaz yalnızca size bu algıyı verir. “Sadece temizlik hissini değil kokuların rahatlatıcı etkisini de seviyorum.” Diyorsanız aradığınız doğal kokuları Sürdür’de bulabilirsiniz. Kimyasal içermeyen kokulu mumlar ve uçucu yağlarla odalarınızın havasını tazeleyebilirsiniz. Doğal kokuları gün boyu üzerinizde taşımak isterseniz doğal deterjan, hidrosol ve roll-on çeşitlerini de inceleyebilirsiniz. Parfümlerinizi kişiselleştirmek içinse kendinize özel yumuşatıcı ve kokular da hazırlayabilirsiniz.
Kaynaklar
https://ifrafragrance.org/priorities/ingredients/ifra-transparency-list
https://www.greenmatters.com/p/environmental-impect-scented-products-synthetic-fragrance
https://www.homify.com.tr/diy/9115/kendin-yap-dogal-yumusatici-kumas-yumusaticisi-nasil-yapilir
https://www.wikihow.com/Make-Perfume
https://womensvoices.org/wp-content/uploads/2018/09/Fragrance_Report_Updates_2018.pdf
https://invisibledisabilities.org/publications/chemicalsensitivities/whygofragrancefree/
https://www.scientificamerican.com/article/toxic-perfumes-and-colognes/