Hayvanların Koruması: Cruelty- Free Sertifikaları
Sürdür 101
Günümüzde çoğu tüketici alışveriş yaparken sadece ürünlerin kalitesine göre karar vermiyor. Markaların çevreye ve hayvan refahına verdikleri önem de satın alma tercihlerini şekillendiriyor. Bu noktada hayvanların korunması adına atılan önemli adımlardan biri de "Cruelty-Free" sertifikalarıdır. Bu yazımızda hayvan testlerinin yanı sıra Cruelty-Free sertifikalarının ne anlama geldiğini ve önemini de ele alacağız.
Hayvanlar Üzerinde Test Yapmanın Bir Faydası Var mı?
Hayvan deneyleri hastalıklara çözüm arayışı, kimyasal, ilaç, gıda ve kozmetik ürünlerinin güvenlik testi gibi insan sağlığına faydalı (?) amaçlar için yapılır. İşkenceyi aratmayan hayvan deneylerini yapan ve yaptıranlar genellikle bu mazeretin arkasına saklanır. Ancak hayvan deneylerinin çoğu insan sağlığının iyileştirilmesine yardımcı olmaz ve tıp alanında yaptığı iddia edilen katkı da pek gerçekçi değildir.
Amerikan Tabipler Birliği Dergisi'nde yayınlanan bir makaleye göre hayvanlarda etkili olan tıbbi tedaviler insanlarda nadiren işe yarar. İnsanları tedavi etmek amacıyla laboratuvar hayvanlarına çeşitli hastalıklar bulaştırılır. Bunlardan bazılarının tedavisi bulunur yani deney hayvanları iyileşir. Fakat aynı hastalıkla mücadele eden insanlarda aynı ilaçlar işe yaramaz. Bunu ispat eden bir araştırmadan elde edilen sonuçlara göre: Primatlarda denenen en az 85 HIV/AIDS aşısında olumlu sonuç alındı ancak bu aşılar insanları korumada başarısız oldu. Bunun gibi örneklerin sayısı çok olmasına rağmen hayvanlar üzerinde testler yapılmaya devam ediliyor.
Rakamlarla Hayvan Zulmü
ABD Tarım Bakanlığı verilerine göre 2019’da harcanan deney hayvanlarının sayısı 2018'e göre %2,2 artışla 797.546 oldu. Yüksek gelmiş olabilir fakat ABD Hayvan Refahı Yasası kapsamına girmeyen sıçan ve balık bu rakama dahil değildir.
Türkiye Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre 2019’da harcanan deney hayvanlarının sayısı (sıçan ve balık dahil) 2018'e göre %9,6 azalarak 213.641 oldu. Bu rakam 2020’de daha da gerileyerek 209.212’e düştü.
Tıbbi fayda (!?) uğruna hayvanlar:
· İyileşme sürecini incelemek için kasıtlı olarak yaralanıyor.
· Elektrik şoku, kısıtlama gibi davranış deneyleri yapılıyor.
· Kısıtlama cihazlarında hareketsiz bırakılıyor.
· Zehirli dumanları solumaya zorlanıyor.
· Kafataslarına delikler açılıyor.
· Derileri yakılıyor.
Okurken bile rahatsız olduğunuz bu işlemler, yapılanların ufak bir kısmı. ABD’de 2015 ile 2019 yılları arasında 300.000'den fazla hayvan anestezi verilmeden ve ağrı kesici kullanılmadan acı verici deneylere tabi tutuldu. Deneylerin sebep olduğu işkenceler bunlarla da sınırlı değil. Deney “sırasını bekleyen” hayvanlar kafeslere sıkıştırılmış, sosyal olarak izole edilmiş, yeterli beslenmemiş şekilde tutulur. Sonuç olarak fiziksel işkenceye maruz kalmasalar bile psikolojik travma geçirirler.
Cruelty-Free Sertifikalarının Koruyuculuğu
Cruelty-free yani "zulüm içermeyen" sertifikalar ilgili markanın hayvanlar üzerinde test yapmadığını belirtir. En yaygın ve güvenilir cruelty-free sertifikaları arasında Leaping Bunny ve PETA'nın Beauty Without Bunnies sertifikası yer alır.
Cruelty-free sertifikası almak için bir marka veya üretici belirli kriterleri karşılamak zorundadır. Bunlar sertifikasyon kuruluşuna göre ufak farklılıklar gösterse de şöyle genellenebilir:
· Firma, üretimin herhangi bir aşamasında ve dünya genelinde hayvanlar üzerinde test yapmamalıdır.
· Firma, hayvan testlerine taraf olmamalıdır.
· Firma, tedarikçilerinden hayvanlar üzerinde test yapmadıklarına dair yıllık taahhütler almalıdır.
Cruelty-free sertifikaları tüketicilere hayvan dostu ürünleri seçme konusunda rehberlik etmesi ve markaların taahhütlerini doğrulaması açısından faydalıdır. Ancak sertifikası olmayan bazı markalar, resmi logolara benzeyen görsellerle tüketicileri kandırabiliyor. Bu nedenle sertifikalı markaları, kuruluşların web sitesinden kontrol etmek önemlidir.
Satın aldığınız ürünlerin Cruelty Free Sertifikası’na sahip olmasına önem vererek diğer firmaların da sizlerin tercihleri doğrultusunda hareket etmesini sağlayabilirsiniz. Unutmayın, bir tercihle çok şey değişir!
Kaynaklar
· https://www.peta.org/features/animal-experimentation-statistics/
· 2018 - 2020 YILLARI HAYVAN DENEYLERİ MERKEZİ ETİK KURULU FAALİYET RAPORU
· An assessment of the role of chimpanzees in AIDS vaccine research
· The Corporate Standard of Compassion For Animals ("The Standard") | Leaping Bunny