İleri Dönüşüm Nedir? Nasıl Yapılır?
İleri Dönüşüm
Dünya Bankası’nın verilerine göre tüm dünyada yılda 2 milyar tonun üzerinde çöp üretilmekte ve bu sayının ilerleyen yıllarda hızla artacağı tahmin ediliyor. Bununla birlikte küresel çöp miktarının ise 2050 yılına dek 3,4 tona ulaşması öngörülüyor. (1) Küresel ısınmanın da sebeplerinden biri olan atıklar, bizim için ciddi bir tehdit oluşturduğundan günümüzde farklı yöntemler ile kontrol altına alınmaya çalışılıyor.
Dünya çapında plastik atık oranını azaltmak ve genel olarak atık miktarını düşürmek için yapılan geri dönüşüm, süreçlerine uygun olduğu takdirde oldukça faydalı ve avantajlıdır. Bu bağlamda geri dönüşüm çalışmaları ile benzerlik taşıyan farklı dönüşüm süreçleri de bulunur. Geri dönüşüm süreçlerinden birisi olan ileri dönüşüm adından da anlaşılabileceği üzere işlevini kısmen ya da tamamen yitirmiş olan bir eşyanın farklı şekillerde değerlendirilmesi anlamına gelir.
İleri Dönüşüm Nedir?
İleri dönüşüm en basit anlatımı ile artık işlevini yitirmiş olan bir eşyayı dönüştürerek başka bir amaçla kullanmaktır. Bu sayede normal şartlarda atık miktarını artıracak olan bir çöp, daha farklı şekillerde kullanılarak hem yeni bir işe yaramış olur hem de kullanım ömrü uzamış olur. Aynı zamanda eşyanın yeni ve dönüştürülmüş hali başka bir eşyanın satın alınmasını da engeller. İleri dönüşüm yaparak birçok atığı dönüştürebilir ve çöp miktarını azaltabiliriz. Dönüştürülen eşyaları yeni ve farklı amaçlarla kullanmaya başlayabilir, hem yeni eşya almaktan hem de atık miktarını artırmaktan kaçınabiliriz.
Dünyada ve özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde ileri dönüşüm’ün son yıllarda oldukça revaçta olduğunu söyleyebiliriz. Öyle ki, Pinterest, Etsy veya Upcycle Studio gibi sitelerde upcycled etiketinin kullanımı 2010 yılında yaklaşık 7.900 iken bir yıl sonra ortalama 30.000'e çıkmış. Günümüzde küresel ısınmanın etkilerinin daha fazla hissedilmesi de upcycled hareketine hız kazandırmıştır. (1)
Nasıl İleri Dönüşüm Yapılır?
İleri dönüşümün nasıl yapıldığı birçok kişi için merak konusudur. Bununla beraber ileri dönüşüm yapmak oldukça zahmetsiz bir işlemdir. İleri dönüşüm örnekleri ve bunların yapım aşamalarından ilham alarak atık durumundaki eşyaları mümkün olan en iyi şekilde değerlendirebiliriz.
Örneğin, birden fazla mobilyadan alınan sağlam parçaları birleştirerek yeni ve kullanışlı bir mobilya üretmek mümkündür. Aynı şekilde artık kullanılmayan giysilerle çanta ya da örtü yapılabilir. İleri dönüşümün temel amacı mevcutta bulunan işlevsiz eşyalara bir işlev atamak ve bu şekilde kullanmak olduğundan kapsama alanı son derece geniştir.
Cam şişelerin yarıdan kesilmesi ve saksı olarak kullanılması ileri dönüşüme bir örnektir. Yumurta kartonlarının ve plastik kapların saksı olarak kullanılması da ileri dönüşüm için verilebilecek en basit örnekler arasında yer alabilir.
İleri Dönüşüm Örnekleri
Hayatınıza uygulayabileceğiniz birçok farklı ileri dönüşüm örnekleri bulunur. Ülkemizde de kültürün bir parçası olan eşyaları tekrar tekrar kullanmak esasında oldukça verimli bir ileri dönüşüm tekniğidir. İleri dönüşüm yapabilmek için temel olarak herhangi bir eşyayı çöpe atmadan önce bu eşyayı tekrar nasıl kullanabileceğinizi düşünerek değerlendirmeniz gerekir. Evinizde mutfakta, banyoda ya da herhangi bir alanında uygulayabileceğiniz bazı ileri dönüşüm örnekleri şunlardır:
- Eski tişörtleri temizlik bezi olarak değerlendirmek son derece zahmetsiz fakat bir o kadar da kullanışlı bir ileri dönüşüm örneğidir. Çoğumuz bu örneği annelerimizden de görmüşüzdür.
- Marketten satın alınan plastik kaplı gıdaları tükettikten sonra plastik kabı aynı zamanda saklama kabı olarak kullanabilirsiniz. Bu kapları saksı olarak da kullanmak mümkündür.
- Kullanmadığınız ahşap sandalye ya da merdivenleri raf yaparak ileri dönüştürebilirsiniz.
- Yeni bir vazo almak yerine kullanmadığınız kavanoz ya da cam bardakları vazo işleviyle kullanılabilir hale getirebilirsiniz.
- Artık kullanmadığınız eski tişört ya da kazakları uygun şekilde keserek bez çanta şekline dönüştürebilirsiniz. Bu sayede plastik poşet kullanımını da azaltmış olursunuz.