Dünyanın en büyük çöp kutusunun bir okyanusta bulunduğunu söylesek ne dersiniz? Ve hayır, bu bir metafor değil. Gerçekten de Pasifik Okyanusu’nun ortasında devasa bir çöp yığını yüzüyor. Büyük Pasifik Çöp Alanı (Great Pacific Garbage Patch), insanlığın çevreye bıraktığı en korkunç izlerden biri.
Çöp Girdabını İlk Kim Fark Etti?
1997 yılında, Amerikalı denizci ve araştırmacı Charles Moore, Kaliforniya'dan Hawaii'ye doğru yelken açarken okyanusun ortasında kilometrelerce uzanan plastik atıklarla dolu bir bölge fark etti. Bu bölge, kimsenin bilmediği, haritalarda yer almayan bir çöp girdabıydı.
Moore, gördükleri karşısında şok oldu ve bölgeyi araştırmaya başladı. Sonrasında yaptığı çalışmalarla Büyük Pasifik Çöp Alanı'nın büyüklüğünü, bileşimini ve ekosistem üzerindeki etkilerini dünyaya duyuran kişi oldu. Onun bu keşfi, okyanus kirliliği konusunda küresel bir farkındalık yarattı ve plastik atıklarla ilgili birçok çevresel girişimin başlamasına öncülük etti.
Nasıl Ortaya Çıktı?
Bu devasa çöp girdabı, okyanus akıntılarının yarattığı bir döngü içinde sıkışıp kalan plastik atıklardan oluşuyor. Kuzey Pasifik Döngüsü adı verilen bu akıntı sistemi, Asya ve Kuzey Amerika’dan gelen çöpleri bir mıknatıs gibi içine çekiyor.
Ama burası sıradan bir kara parçası veya öyle üzerine çıkıp yürüyebileceğiniz bir yer değil. Daha çok, bir plastik çorbası gibi düşünebilirsiniz. Küçük mikroplastik parçacıkları, pet şişeler, ağlar, ambalaj atıkları ve okyanus canlıları için ölümcül tuzaklar oluşturan diğer çöpler, suyun içinde asılı duruyor.
Büyük Pasifik Çöp Alanı’nın boyutuyla ilgili tahminler değişken çünkü sürekli hareket eden bir kütle. Ve her yıl buraya 8 milyon ton plastik atık ekleniyor.
Sadece Plastik mi?
Ne yazık ki evet. Bu alanın en büyük sorunu plastik atıklar. Çünkü plastik doğada yok olmuyor, sadece daha küçük parçalara ayrılıyor. Mikroplastikler, okyanusta binlerce yıl kalabiliyor ve deniz canlıları tarafından yanlışlıkla besin olarak tüketiliyor. Bu da onları yiyen balıklar yoluyla tekrar bizim soframıza geri dönüyor.
Deniz Yaşamına Etkileri
Büyük Pasifik Çöp Alanı, okyanus ekosistemini tehdit ediyor. Plastik parçalarını yiyecek sanıp yutan balıklar, kaplumbağalar ve kuşlar açlıktan ölüyor. Eski balıkçı ağları ve plastik ipler, deniz kaplumbağaları ve foklar için ölüm kapanları oluşturuyor. Zehirli kimyasallar suya karışarak tüm ekosistemi bozuyor.
Çözümü Var mı?
Evet, ama sihirli bir değnek yok. Buradaki çöpü temizlemek büyük bir operasyon gerektiriyor. The Ocean Cleanup gibi projeler, özel tasarlanmış bariyerlerle plastikleri toplamaya çalışıyor. Ancak asıl çözüm, bu çöplerin baştan hiç oluşmamasını sağlamak.
Yani, plastik kullanımımızı azaltmak, geri dönüşümü artırmak ve sürdürülebilir alternatiflere yönelmek zorundayız. Eğer bugünden önlem almazsak, bilim insanları 2050 yılına kadar okyanuslarda balıktan çok plastik olacağını söylüyor.
Büyük Pasifik Çöp Alanı, insanlığın çevreye verdiği zararın en büyük kanıtlarından biri. Eğer bu plastik kıyametine bir son vermek istiyorsak, tüketim alışkanlıklarımızı gözden geçirmeli ve doğayla uyum içinde yaşamanın yollarını bulmalıyız.
Kaynaklar
https://education.nationalgeographic.org/resource/great-pacific-garbage-patch/
https://theoceancleanup.com/great-pacific-garbage-patch/
https://oceanservice.noaa.gov/facts/garbagepatch.html
https://www.bbc.com/future/article/20240115-visualising-the-great-pacific-garbage-patch
https://edition.cnn.com/2023/04/17/world/plastic-pollution-ocean-ecosystems-intl-climate/index.html