Organik Atık Deyip Geçmeyin!
Sürdür 101
Tamamen doğal ve organik atıkları değerlendirmek için çaba sarfetmek size de mantıksız gelmiyor mu? Pek çok kişi meyve kabuklarını çöpe atmamak için verilen mücadeleyi gereksiz görür. Ancak bu, oldukça faydalı ve gerekli bir çabadır. Bu yazımızda sıfır atık tariflerin önemini ve neden sürdürülebilir olduğunu ele alacağız.
Doğal Organik Atıklar Çevreye Nasıl Zarar Verebilir?
United States Environmental Protection Agency (EPA) tarafından yapılan araştırmalara göre ABD’de toplam belediye katı atık üretimi 2018'de 292,4 milyon tona ulaştı. Bahçe ve gıda atıkları ise toplam miktarın sırasıyla %21,6 ve %12,1'ini oluşturdu.
Kompost yaptığınızda veya doğru şekilde toprağa gömdüğünüzde çevreye zarar vermeyen organik bir şeyi çöpe attığınızda bakın neler olur:
● Çöp konteynırında ayrışmaya ve kokular yaymaya başlar. Sıcak havalarda daha da artan kötü kokular; fareleri, böcekleri ve sinekleri çeker.
● Depolama alanlarındaki çöp sıradağları organik atıkların oksijensiz kalmasına neden olur.
● Anaerobik (oksijensiz) ayrışmayla karbondioksitten 23 kat daha güçlü bir sera gazı olan metan üretirler.
● Yanıcı olduğundan çöp dağlarında biriken metan düzenli olarak uzaklaştırılmalıdır. Aksi halde biriken gaz, basınçlı patlamalara ve zehirli gazları açığa çıkaran yangınlara neden olabilir.
● Çöp sahasına düşen yağışlar ve atıklarla gelen sıvılarla hazırlanan kimyasal bir kokteyl yeraltı sularını ve toprağı kirletmeye başlar.
Ne Kadar Atık O Kadar Sorun
Kentleşme ve hızlı nüfus artışı aşırı atık oluşmasına neden olur. O kadar ki oluşan atıklar dünyanın taşıma kapasitesinin %30'unu geçti. Bu aşımın temelinde sadece nüfus artışı var demek pek doğru olmaz. Artan nüfus sürdürülebilirliğe değil tüketime odaklandığı için şehir çöplüklerinin dağ gibi sorunları oldu ve maalesef büyüyerek devam ediyor.
● Aşırı tüketim, üretim girdisi olabilecek maddelerin çöpe atılmasını teşvik eder ve kaynakların sürdürülebilirliğini engeller.
● Üretim girdisi olabilecek maddelerin çöpe atılması şehir çöplüklerini doldurur ve yetersiz hale getirir.
● Alan problemini aşmak için pek çok belediye, ayrıştırma yapmadan şehir çöplüğüne gelen her şeyi yakar, böylece üretim girdisi olabilecek malzemeler de yok olur.
● Maalesef her ülke ve her belediye yakma sonucu çıkan gazı filtrelemez ve pek çok zehirli gaz soluduğumuz havaya karışır.
İşte bunların azalması için üzümün çöpü ve armudun sapı da olsa atma değerlendir diyoruz.
Sıfır Atık Bir Tarifler
Pek çok kişi kereviz saplarını çöpe atar ve sadece gövdesini tüketir. Bu nedenle kerevizden tam anlamıyla faydalanabileceğiniz atıksız bir tarif paylaşmak istedik.
Kereviz sapı salatası için malzemeler:
● 1 demet kereviz sapı
● 1 adet kırmızı soğan
● 1 çay bardağı limon suyu
● 1 çay kaşığı sumak
● 1 çay kaşığı pul biber
● Tuz
Yapılışı:
● Kereviz saplarını doğradıktan sonra bir tencereye aktarın.
● Üzerini kapatacak kadar su ilave edin ve 15-20 dakika kadar kaynatın.
● Kuru soğanı ince şekilde doğrayın ve bir kaseye alın.
● Üzerine birazcık tuz ilave edip karıştırın.
● Haşlanan kereviz saplarını süzün ve oda sıcaklığına gelene dek soğumasını bekleyin.
● Kereviz saplarıyla diğer malzemeleri karıştırın.
● Yemeden önce yarım saat kadar buzdolabında bekletin.
Soğan kabuklarını atmak yerine doğal boya olarak kullanabilirsiniz. Bu amaçla:
● Doğal boyama (Eco-Printing) yapmak istediğiniz pamuklu ve boyanmamış giysileri seçin.
● Tanenleme yani boyayı kumaşa bağlamak için yüksek tanen içeren mazı meşesi ve meşe palamudu gibi bitkisel malzemeler toplayın.
● Mordanlama (isteğe bağlı) için potasyum alüminyum sülfat (şap), bakır sülfat ve demir sülfat gibi metal tuzlarından birini temin edin.
Yapılışı:
● Temiz giysilerinizi tanen karışımına batırın.
● Soğan kabuklarını suyla kaynatın. 1 saat kaynadıktan sonra ocağı kapatın. Daha parlak bir renk elde etmek için 1 gece bekletin.
● Kabukları tencereden çıkarın ve suyu tekrar kaynatın.
● Kumaşı kaynayan suya ekleyin.
● 2 dakika boyunca sürekli ve sonraki 1 saat boyunca her 10 dakikada bir karıştırın.
● Mordanlama yapın. Mordanlama renklerin yıllarca yıkamaya karşın sabit kalmasına yardımcı olur.
Kaynakça
· https://www.sciencedirect.com/topics/earth-and-planetary-sciences/organic-waste
· https://zerowastechef.com/2023/06/16/how-to-make-onion-skin-fabric-dye/