Vegan ve Cruelty-Free Farkı
Sürdür 101
Günümüzde sürdürülebilir ürünlere olan ilgi gittikçe artıyor. Ürünün ne kadar doğa dostu olduğunun anlaşılması için çeşitli sertifikalar kullanılıyor. Bunlardan "vegan" ve "cruelty-free" (zulüm içermeyen) sertifikaları sıklıkla birbiriyle karıştırılıyor. Bu yazımızda "vegan" ve "cruelty-free" arasındaki farkları ele alacağız.
Vegan Nedir?
1979’da The Vegan Society tarafından belirlenen ve hala geçerliliğini koruyan vegan tanımı şöyledir: Hayvanların gıda, giyim ya da başka amaçlarla maruz bırakıldıkları sömürü ve zulmün her türlüsünden mümkün olduğunca kaçınma. Canlıların ve çevrenin yararına hem hayvan içermeyen alternatiflerin geliştirilmesini hem de bunların kullanımını destekler. Beslenme konusunda direkt veya dolaylı olarak hayvanlardan elde edilen ürünleri reddeder.
Vegan terimi sadece et, süt ve yağ gibi hayvansal gıdalardan değil yumurta, bal, balmumu, ipek gibi hayvanların ürettiği her şeyden kaçınmayı ifade eder. Vegan ürünler bitki bazlı bileşenlerden yapılır ve üretimin herhangi bir aşamasında bitkisel olmayan bir madde ve hayvanlara zarar veren herhangi bir ürün ya da yan ürün içermez (genellikle). Ancak vegan terimini ve sertifikalarının içeriğini belirten bir yasa olmadığı için kapsamı kuruluşlara göre değişiklik gösterir.
The Certified Vegan, The Vegan Trademark, Vegetarian Society Approved ve V-Label gibi önde gelen sertifika kuruluşları hayvan deneylerini son ürün için onaylamaz. Üretimde kullanılan diğer birleşenlerin cruelty-free olması veya dolaylı hayvansal malzemelere izin verilmesiyse vegan sertifikasını veren kuruluşa göre değişir.
Cruelty-Free (Zulüm İçermeyen) Nedir?
Cruelty-free terimi bir ürünün hayvanlar üzerinde test edilmediği veya canlılar üzerinde zararlı etkileri olabilecek bileşenler içermediği anlamına gelir. Üretim ve AR-GE sürecinin herhangi bir aşamasında hayvanlar üzerinde deney yapılmaz. Bu kural son ürünü oluşturan malzemeler için de geçerlidir.
Cruelty-free belgeli bir çikolatayı ele alalım. Cruelty-free yalnızca satışa sunulan çikolatanın değil, üretiminde kullanılan şeker ve kakao gibi birleşenlerin de hayvanlar üzerinde test edilmediği anlamına gelir. Ancak Cruelty-free etiketi çikolatanın hayvansal yağ içermediğini belirtmez.
Cruelty-free sertifikasının kriterleri sertifikasyon kuruluşuna göre değişse de şöyle genellenebilir:
● Firma, üretimin herhangi bir aşamasında ve dünya genelinde hayvanlar üzerinde test yapmamalıdır.
● Firma, hayvan testlerine taraf olmamalıdır.
● Firma, tedarikçilerinden hayvanlar üzerinde test yapmadıklarına dair yıllık taahhütler almalıdır.
Vegan ile Cruelty-Free Arasındaki Fark
Vegan ve Cruelty-free terimleri ürünlerin içeriği ve üretim süreci hakkında önemli bilgiler verir. Cruelty-free, ürünün hayvanlar üzerinde herhangi bir test yapılmadan geliştirildiği anlamına gelirken vegan, ürünün hayvansal içerik içermediği anlamına gelir.
Bir ürün vegan olabilir ancak cruelty-free olmayabilir. Örneğin: Bir makyaj malzemesi hayvan kaynaklı hiçbir malzeme içermeyebilir ancak üretim sürecinde hayvanlar üzerinde test edilmiş olabilir. Benzer şekilde cruelty-free sertifikalı bir ürün hayvanlar üzerinde test edilmemiş olabilir ancak içeriğinde hayvan kaynaklı malzemeler bulunabilir. Özetlersek:
● Cruelty-free ama Vegan değil > Hayvanlar üzerinde test edilmez ama hayvansal içerikler içerebilir.
● Vegan ama Cruelty-free değil > Hayvansal içerik içermez ancak hayvanlar üzerinde test edilebilir.
● Hem Cruelty-free hem de Vegan > Hayvanlar üzerinde test edilmez ve hayvansal içerik içermez.
Cruelty-free ve vegan sertifikaları tüketicilere sürdürülebilir ürünleri seçme konusunda rehberlik etmesi açısından faydalıdır. Ancak bir ürünün bu gibi sertifikalarının olması o markanın tüm ürünlerinin ilgili standartlara sahip olduğu anlamına gelmez. Satın alım yaparken marka değil, ürün bazında sertifika araştırması yapmanız önemlidir. Ayrıca sertifikası olmayan bazı markalar resmi logolara benzeyen görselleri kullanabilir. Bu nedenle sertifikalı markaları, sertifikasyon kuruluşlarının web sitelerinden kontrol etmeniz faydalı olacaktır.
Kaynaklar
● https://tvd.org.tr/veganlik-nedir/
● https://www.peta.org/living/personal-care-fashion/cruelty-free-vegan-makeup/
● https://www.theveganwarehouse.com/blogs/resources/vegan-vs-cruelty-free
● https://ethicalelephant.com/cruelty-free-vs-vegan/