Yılın Son Tüketim Çılgınlığı: Black Friday
Yaşam
Black Friday, indirimlerin çekiciliği ile devasa bir tüketim çılgınlığına dönüştü ancak ardında bıraktığı çevresel maliyet çoğu zaman göz ardı ediliyor. Bu yazımızda Black Friday’in gezegenimize etkisini ele alacağız.
Black Friday Kandırmacası
Birleşik Krallık’ı kapsayan bir ankete göre tüketicilerin %53’ü Black Friday'de telefonlarını değiştirmeleri için onları teşvik eden pazarlama unsurlarıyla karşılaştıklarını belirttiler. Black Friday, alışveriş tutkusunun doruk noktasını temsil eder çünkü perakendeciler satışlarını artırmak için nöropazarlama tekniklerine çokça başvururlar. Bunlardan bazıları:
- Orijinal fiyatı yüksek göstererek indirimli fiyatları çekici hâle getirirler.
- Geri sayım zamanlayıcıları ve sınırlı stok uyarıları ile hemen satın alma eylemine geçmenizi sağlarlar.
- "Acele edin! Sadece 3 tane kaldı!" ve “ İndirimde son 1 saat!” gibi bildirimlerle fırsatları kaçırma korkusu yaratırlar.
- Aidiyet ve mutluluk duygusunu alışveriş yapmakla bütünleştiren pazarlama araçlarına başvururlar.
Hızlı Teslimat ve Lojistik Yoğunluğu
"Aynı gün teslimat" veya "ertesi gün teslimat" için çoğu durumda araçlar tam dolmadan yola çıkar. Tam dolu versiyonuna kıyasla daha çok sefer yapan hızlı teslimat araçları daha fazla yakıt tüketimine, trafiğe ve dolayısıyla karbon salımına neden olur.
Black Friday’deki kargo işlemleri yılın diğer dönemlerine göre yaklaşık %94 artar. Sadece Amazon’un 2022 yılı Black Friday dönemindeki satış miktarında diğer dönemlere göre %352 yükseliş gözlendi. Alışverişte görülen bu ani yükseliş sera gazı salımlarını da etkiler. 2020’de İngiltere'deki Black Friday teslimatları 429.000 metrik ton sera gazı emisyonuna neden oldu. Bu salım miktarı şunlara eşittir:
- Londra'dan New York'a 435 adet gidiş-dönüş uçuşu
- 51.000 evden kaynaklı yıllık sera gazı emisyonu
- Ortalama bir arabayla 1,8 milyar kilometre sürüş
Black Friday Pişmanlığı
Tüketiciler arasında yapılan bir anket, insanların %52'sinin Black Friday'de yaptıkları alışverişlerden pişman olduğunu ortaya koydu. Bu pişmanlıklar ürün iadelerinde yaklaşık %143'lük bir artışla sonuçlanıyor.
İadelerin çevresel maliyeti, ilk teslimata kıyasla %30 daha yüksek olabilir. ABD'deki ürün iadeleri 3 milyon arabaya eş değer karbondioksit salımına neden olur. Bunun temel nedeni yoğun lojistiktir. Bir ürünü kargolayarak iade ettiğinizde geri lojistik ve dolayısıyla karbon salımı yapılır.
Üreticiler iade edilen ürünlerden uygun olanları yeniden satışa sunmadan önce dezenfekte etmeli, temizlemeli ve yeniden ambalajlamalıdır. Bu gibi iade işlemleri ilk teslimata göre iki kat daha fazla maliyetli olabilir. Bazı firmalar, daha ucuz olduğu için iade edilen ürünleri doğrudan çöpe atabilir. Birleşik Krallık'ta iade edilen ürünlerin %90’ının yeniden satışa sunulmadan imha edildiği tespit edildi.
Janjanlı Paketlerin Karanlık Yüzü
Black Friday'de alınan ürünlerin %80'i bir kez kullanıldıktan sonra çöpe atılır. Bunların çoğunu tek kullanımlık sofra gereçleri, kutlama malzemeleri ve hediye paketleri oluşturur. Bu dönemde ABD'nin evsel atık miktarı yılın diğer dönemlerine göre %25 daha fazladır. Bunun da yaklaşık 2.2 milyon tonu yalnızca iade edilen ürünlerden kaynaklanır. Lojistik amaçlı paketleme ve tek kullanımlık ürünler bu artışın başlıca nedenleridir. Ambalaj atıkları dünya çapındaki çevrim içi alışverişten kaynaklanan sera gazı emisyonlarının %45'inden sorumludur. Bu tip ürünlerin çoğu geri dönüştürülemez ve dolayısıyla uzun yıllar çevrede kalmaya devam eder. Black Friday’de artan ve sonu pişmanlıkla biten alışverişler ambalaj atıklarını daha da artırarak çevreyi tehdit eder.
Aşırı tüketime yönlendiren Black Friday'in çevresel maliyetlerini göz önüne alarak daha bilinçli ve ihtiyacımız kadar satın alımlar yapabiliriz. Çevre bilincine sahip bir tüketim kültürü, hem bireyler hem de gezegenimiz için daha sürdürülebilir bir gelecek sunabilir.
Kaynaklar
· https://populationmatters.org/news/2023/11/black-friday/
· https://blog.cleanhub.com/black-friday-environmental-impact
· https://www.greenmatch.co.uk/blog/why-black-friday-is-bad
· https://www.money.co.uk/guides/dirty-delivery-report-2020
· https://science.thewire.in/environment/black-friday-sale-environmental-impact/